Yetersizlik duygusu öğrenilen hatalı düşüncelerle gelir

Yetersizlik hissinin bir noktaya kadar sağlıklı olduğunu belirten uzmanlar rahatsızlık verdiği noktada bir özgüven sıkıntısına dönüşebileceğinin altını çiziyor. Yetersizlik hissinin kökeninin çocukluğa kadar gittiğini söyleyen Uzman Klinik Psikolog Merve Umay Candaş Demir, aileleri uyarıyor: “Erişkin devirde yetersizlik hissinin gelişmemesi için çocukluk çağında ailelerin çocuklarından beklentilerini makul ölçülerde tutması, çocuğa yeterlilik hissini vermesi gerekir. Fakat bunun için ebeveynin de kendisini kâfi hissetmesi kıymetlidir.”

Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Feneryolu Tıp Merkezi Uzman Klinik Psikolog Merve Umay Candaş Demir, yetersizlik hissinin şahısta nasıl geliştiğini açıkladı ve bu hisle başa çıkmak için tekliflerini sıraladı.

Ebeveynler çocuklara yeterlilik hissini verebilmeli

Yetersizlik hissinin bir noktaya kadar sağlıklı olduğunu söyleyen Uzman Klinik Psikolog Merve Umay Candaş Demir, “Ancak rahatsızlık veriyorsa bir özgüven ve bağımlılık problemidir. Yetersizlik hissinin kökeni çocukluğa kadar sarfiyat. Bir çocuk neyin kâfi, neyin yetersiz olduğuna dair bilgiye sahip değildir. Bu bilgi toplumsal öğrenme ile elde edilir. Çocuk ebeveyninden nasıl kâfi hissedileceğini öğrenir. Lakin bunun için ebeveynin de kendisini kâfi hissetmesi gerekir.” biçiminde konuştu.

Çocuk, yaşının üzerinde bir sorumluluk aldıysa yetişkinlikte yetersiz hissedebilir 

Yetersizlik hissedildiğinde çocukluk periyoduna bakılması gerektiğini belirten Candaş Demir, “Terapilerde birden fazla vakit danışanın getirdiği yetersizlik hissinin gerçek bir yetersizlik olmadığını, öğrenilen ve yanılgılı kanılar ile gelen bir his olduğunu görüyoruz.” dedi.

Yetersiz hisseden kişinin çocukluğunda kendisinin yapabileceğinden fazla bir talep ile karşı karşıya kalmış olduğunu kelamlarına ekleyen Candaş Demir, “Kendine yetemeyen ebeveyn, öğretmen, aile üyeleri sıklıkla çocuktan büyük beklentiler içindedir. Çocuğun yaptığı şeyler onlara bir türlü yetmez. Klasik bir örnek olarak imtihandan 90 alır, neden 100 almadın derler. Çocuğa, gelişim sürecinde kendi yaşının üzerinde bir sorumluluk verildiyse, yetişkin olduğunda yetersiz hissetme ihtimali yüksektir. 6-7 yaşlarındaki bir çocuğa kardeşinin bakım sorumluluğunun verilmesi buna örnek olabilir. O yaşta bir çocuk kardeşine bakamaz ve doğal olarak yetersiz hisseder. Yetişkin olduğumuzda işte bu yetersizliği beynimiz bize hatırlatır.” açıklamasında bulundu.

Yetersiz hisseden şahıslar aldığı kararların bağlantısını bozacağını düşünür

Yetersiz hisseden bireylerin özerklikle ilgili meseleleri olduğuna değinen Uzman Klinik Psikolog Merve Umay Candaş Demir, “Bu şahısların kendi başına bir şeyler yapabilme marifetleri ziyan görmüştür. Kendi geleceğini kendisinin belirleyemeyeceğini düşünür. Kendini bağımlı algılayabilir. Muvaffakiyet potansiyelini düşük görür, inançsız hisseder. Özerk olarak aldığı kararların bağlantısını bozacağını düşünür. Onay arayışı vardır.” diyerek yetersiz hisseden şahısların özelliklerini sıraladı.

Çocuktan beklentiler makul düzeyde tutulmalı

Yetersizlik hissiyle başa çıkmak için tekliflerini sıralayan Candaş Demir, öncelikle ailelere ikazda bulundu:

“Bireyin erişkin devirde yetersizlik hissinin gelişmemesi için çocukluk çağında ailelerin beklentilerini makul ölçülerde tutması gerekir.”

Hissedilen hissin ‘yetersizlik’ olduğunu kabul etmenin bu his ile başa çıkma noktasında değerli olduğuna vurgu yapan Candaş Demir, “Bu yetersizliğin ‘gerçek’ bir yetersizlik olup olmadığını kıymetlendirmek, hudutları belirlemek ve zati kişinin yapamayacağı bir bahiste kendisine koyduğu standartlarını gözden geçirmek gerekir.” dedi.

Kişi kendini yetersiz gördükçe yalnızlaşma eğilimi gösterir

Yapılan araştırmalarda yetersizlik hisleri ağır olan bireylerin öbür insanları tehdit olarak algıladığının görüldüğünü tabir eden Candaş Demir, kelamlarını şöyle tamamladı:

“Başkaları ile kıyas yapmamak, kendimize odaklanmak değerlidir. Yalnız kalmamak, toplumsallaşmak gereklidir. Yeniden çalışmalara nazaran, yalnızlık ve yetersizlik ortasında yüksek seviyede müspet korelasyon mevcuttur. Yani kişi kendini yetersiz gördükçe yalnızlaşma, kendini saklama eğilimi göstermektedir. Diğerleriyle birlikte olmak bu his ile daha kolay başa çıkabilmemizi sağlar. Tüm bunlara rağmen yaşanılan yetersizlik ile başa çıkılamıyorsa ferdî psikoterapi için bir uzmana başvurabilirsiniz.”

 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı