Gebelikte denetimsiz ilaç kullanımının çocuklardaki sakatlık riskini arttırabildiğini söyleyen Bayan Hastalıkları Doğum ve Perinatoloji Uzmanı Prof. Dr. Mustafa Başbuğ, “İlacın içerisindeki husus yanında, gebelik haftası, ilaca devam müddeti ve ilacın fetusa ulaşıp / ulaşmadığı üzere faktörler de sakatlık yapan tesirde kıymetlidir. Bu nedenle gebelikte kullanılacak her ilaç için bayan hastalıkları ve doğum hekiminden ve gerekirse perinatologdan risk kategorisi ve kullanılıp/ kullanılamayacağı hakkında bilgi alınmalıdır. Bilhassa fetüsün organ gelişiminin gerçekleştiği birinci üç ay için bu bahis daha fazla ehemmiyet arz ediyor.” diye konuştu.

 

 

Her 16 hamileden en az birinin gebelikte fetusta sakatlık yapan tesir artışı olabileceği bilinen ilaç kullandığının ortaya konduğunu söyleyen Yeditepe Üniversitesi Kozyatağı Hastanesi Bayan Hastalıkları Doğum ve Perinatoloji uzmanı Prof. Dr. Mustafa Başbuğ, gebelikte bilgisiz ve bilinçsiz ilaç kullanımının yaratabileceği risklere dikkat çekti. Bununla ilgili American Journal of Obstetrics and Gynecology mecmuasının Ağustos 2022 sayısında yayınlanan araştırmaya işaret eden Prof. Dr. Mustafa Başbuğ, “Amerika’da yaşayan bayanların ne kadarının gebelikte sakatlık ya da çocukta sorun oluşturabilecek ilaçlara maruz kaldığı incelendi. Sonuç olarak her 16 hamileden en az 1’inin bilmeden yahut mecburiyetten maruz kaldığı ortaya çıktı. Bu da çocuklardaki sakatlık riskini artırıyor” biçiminde konuştu.  

 

RİSK KÜMELERİNİN EVVELCE BELİRLENMESİ GEREKLİ

İlaçların sakatlık oluşturma riskleri açısından evvelce yapılan gözlemsel çalışmalara nazaran risk kategorilerine ayrıldığını söyleyen Prof. Dr. Mustafa Başbuğ: “İlacın içerisindeki husus yanında, gebelik haftası, ilaca devam mühleti ve ilacın fetusa ulaşıp/ulaşmadığı üzere faktörler de sakatlık yapan tesirde önemlidir” dedi. Prof. Dr. Başbuğ kelamlarına şöyle devam etti:

“Fetüsün organ gelişimi gerçekleştiği için gebelikte birinci üç ay daha değer arz etmektedir. Birinci üç ayda kullanılan birtakım ilaçlar sakatlık oluşturma riskine daha fazla sahiptir. Bu yüzden birinci üç ay vitamin dahi olsa kullanılan ilaçlar bayan doğum doktoruna gerekirse perinatoloğa sorularak kullanılmalı. Hamile olduğu bilinen bir bayan itinasız ilaç kullanmamalı. Zira zarurî olarak kullanılması gereken ilaçlar A, B, C, D ve X risk kümelerine nazaran kullanılıyor. Örneğin; D kümesine epilepsi hastalıklarında kullanılan birtakım ilaçlar dâhildir. Bu kümedeki ilaçlar çocuklar için muhakkak bir risk yaratsa da anne kullanmak zorunda. Aksi taktirde annede nöbetlere bağlı hayat kaybı riski bulunur. Münasebetiyle epileptik hamilelerde ilaç seçimlerimizde bebeğin en az ziyan göreceği ilaçlar tercih edilir. Sonuç itibariyle hamilede kullanılacak ilacın risk kümesinin evvelce belirlemesi çok kıymetlidir.”

 

“RİSKİ OLUŞTURAN İLACIN BEBEĞE ULAŞIP ULAŞMADIĞI DA ÖNEMLİ”

“Gebelikte kullanılacak ilacın sakatlık oluşturucu risk kümesinin evvelden belirlenmesi kadar kıymetli bir noktada ilacın emilimidir” diyen Prof. Dr. Başbuğ, kelamlarına şöyle devam etti:“Ağızdan alınan bir ilaç mideden emilmiyorsa ziyanlı olmaz. Örneğin ishal tedavilerinde kullanılan ilaçlar emilmediği için çocuğa ziyanı olmaz. Ama birebir maddeyi damar yoluyla verirseniz, hususun çocuğa ulaşma ihtimali artar.”

 

GEBELİKTE ANTİBİYOTİK KULLANILILIR MI?

En çok merak edilen hususlardan biri olan gebelikte antibiyotik kullanımıyla ilgili Prof. Başbuğ şu bilgileri verdi: “Gebelikte antibiyotik kullanımı için de bilhassa plasentadan geçen ve teratojenik tesir potansiyeli olan ilaçların fetal sakatlıklara sebep olduğunu söyleyebiliriz. Bu kapsamda birtakım antibiyotikler inançlı kullanım koşuluyla verilebilirken kimileri verilmez. Münasebetiyle antibiyotiklerin teratojenik tesir potansiyaline, plasentadan geçmediğine, yüksek doza ulaşmadığına ve gebelik haftasına dikkat edilmeli.”

Kronik hastalıkları olup da hamile kalan bayanların rutin kullanmak zorunda olduğu birtakım ilaçlarının olduğunu hatırlatan Prof. Dr. Mustafa Başbuğ, “Hastalığını takip eden ve gebelikteki takibini yapacak tabiplerin birlikte çalışmasıyla sağlıklı bir bebek dünyaya gelebilir” diye konuştu.

 

“ÇOCUKTA, İLAÇ KULLANIMINA BAĞLI HASTALIKLAR 6 AY, 1 YIL İÇİNDE DE ORTAYA ÇIKABİLİYOR” 

Gebeliğin birinci üç ayının sakatlık oluşturma periyodu olmakla birlikte sonraki aylarda da meselelerin ortaya çıkabileceğini kaydeden Yeditepe Üniversitesi Kozyatağı Hastanesi Bayan Hastalıkları Doğum ve Perinatoloji uzmanı Prof. Dr. Mustafa Başbuğ, hususla ilgili şunları kaydetti: 

“Herhangi bir vitamin verirken bile çok dikkat etmek gerekiyor. Çünkü vitamin ilaçlarının içindeki katkı unsurunun ziyanı, çocuklarda uzun periyotta ortaya çıkabiliyor. Şu ana kadar doğuştan gelen sakatlıklardan bahsetsek de kimi hastalıkların geç ortaya çıktığını belirtmekte yarar var. Örneğin birtakım kanser türlerinde gebe kadınların kullandığı bir ilacın tesiri olarak kız çocuklarında 8 ya da 10 yaşında vajinal adenozis hastalığı görülebiliyor. İlaç kullanımına bağlı hastalıklar direkt doğumdan çabucak sonra değil 6 ay 1 yıl içinde de ortaya çıkabiliyor. Bu yüzden hastanın kendisi görüş almadan bir ilacı kullanmamalı, bayan hastalıkları ve doğum uzmanı ve gerekirse perinatolog görüşünü aldıktan sonra uygun ilaçları kullanmalıdır.”

 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı