Tüp bebek tedavisi bebek sahibi olmak isteyen çiftler için en aktif tedavi yolu olarak tanımlanıyor. Lakin bu tedaviden başarılı sonuç alınmasını etkileyen kimi kıymetli faktörler bulunuyor. Bu sürecin hakikat halde ilerlemesi için gerekli ayrıntıları, Memorial Ataşehir Hastanesi Tüp Bebek Merkezi’nden Prof. Dr. Ebru Çöğendez paylaştı.

Embriyo kalitesi çok önemli  

Tüp bebek tedavisi için yumurta sayısı kadar yumurta kalitesi de çok değerlidir. Tek bir kaliteli yumurta ile bayanların anne olma bahtı vardır. 

Yumurta kalitesini etkileyen değerli faktörler:

•  Kadın yaşı
•  Sigara kullanımı
•  FSH düzeyi
•  Yumurtalıkların uyarılmasında kullanılan hormonların dozu
•  Yumurta toplama sürecinin vaktinde ve uygun formda yapılması
• Genetik bozukluklar

Kaliteli sperm seçimi, sperm seçim teknikleri, yumurtanın spermle döllendiği ICSI sürecinin deneyimli embriyologlar tarafından yapılması, merkezin laboratuvar teknolojisi ve yüksek teknoloji kullanımı tüp bebek tedavilerinde başarıyı artıran öbür değerli faktörlerdir.  

Embriyo kalitesi tüp bebek muvaffakiyet oranını etkileyen değerli kriterlerin başında gelmektedir. Birden fazla merkezde embriyolar hücre sayılarına, biçimlerine, hücre boyutlarının eşitliğine göre değerlendirilip embriyo kalitesi belirlenmektedir. Tüp bebek tedavilerinde gebelik şansını artırmak için 5.gün embriyosu (blastokist) transferi hedeflenmektedir. Zira 5. güne ulaşmış kaliteli bir embriyonun tutunma şansı 3. güne göre daha yüksektir.

Kaliteli embriyoların elde edilmesinde embryoskop adı verilen embriyoların devamlı takip sisteminin kullanımı ve embriyoların genetik tahlilinde kullanılan NGS usulü tüp bebek tedavisinde muvaffakiyet şansını arttırmada tercih edilen başka usullerdendir.

İyi kalitede embriyolarda genetik anormallik görülme ihtimali çok düşüktür; fakat bu embriyolarda da genetik anormallik olabileceği akılda tutulmalıdır. Bu nedenledir ki iyi kalitede embriyo transferine karşın tekrarlayan tüp bebek başarısızlıkları olan çiftlerde embriyonun genetik analizi (NGS) sonrası transferi tüp bebek başarısını artırmak için yapılmalıdır.

Tüpleri tıkalı olan yahut tüplerinde sıvı biriken bayanlarda öncelikle bu tüplerin laparoskopik olarak çıkarılması ya da tüple rahim ortasındaki ilginin kesilmesi gebelik bahtını artıracaktır. Rahim sinemasında saptanan yapışıklık, miyom ve poliplerin embriyo transferinden evvel histeroskopi (kapalı rahim ameliyatı) ile temizlenmesi tedavi muvaffakiyetini artıracaktır.  Yine tüp bebek tedavisi sırasında ilaçların tesiriyle rahim içinde besbelli hale gelen poliplerin histeroskopi ile çıkarıldıktan sonra embriyo transferinin gerçekleştirilmesi tüp bebek tedavi muvaffakiyetini olumlu tarafta etkileyecektir. 

Tüp bebek tedavisinde başarıyı artıran yaşam tarzı değişiklikleri

Kadınlarda kilo arttıkça (VKİ >30) tüp bebeği takiben canlı doğum oranlarının azaldığı görülmektedir. Obez bayanlar için ülkü olan kilo verdikten sonra tüp bebek yapmak ve hamile kalabilme bahtını artırmaktır. Polikistik over sendromu ve kısırlığı olan fazla kilolu/obez bayanlarla yapılan çalışmalarda ömür şekli değişikliği ve kilo kaybından sonra yumurtlama ve canlı doğum oranlarında güzelleşme gösterilmiştir. 

Yağ oranı düşük, protein, demir, magnezyum, kalsiyum ve potasyum oranı yüksek bir diyet değerlidir. Yeşil yapraklı sebzeler idealdir. Doğurganlığı artırmaya yönelik avokado, yumurta, kuruyemiş, fasulye ve somon üzere Omega-3 yağ asitleri ve kepekli tahıllar tavsiye edilmektedir. Şeker oranı yüksek besinlerden, işlenmiş gıdalardan uzak durulmalıdır.

Amerikan Kalp Derneği haftada 5 gün, günde en az 30 dakika idmanı teşvik etmektedir. Kalp atış suratınızı artıran rastgele bir aktivite yapılabilir. Sistemli idman yapmak tansiyonunu düşürecek, diyabetle çaba ve IVF başarısı talihini artıracaktır. 

Sigara içmek, yumurta ve sperm kalitesi üzerinde olumsuz bir tesire sahiptir. Sigara içen bayanlarda yumurtalıkların uyarılması için daha yüksek dozda hormon ilacı kullanılmakta ve sigara içmeyenlere kıyasla daha fazla tüp bebek denemesi gerekmektedir. Bu nedenle tüp bebek tedavisi planlanan çiftlerde gebelik bahtını artırmak için tedavi öncesi sigaranın bırakılması tavsiye edilir. 

Son araştırmalar, fazla ölçüde kafein alımının tüp bebek yoluyla hamile kalma şansını azalttığına işaret etmektedir. Çalışmalar, bayanların günde üç fincandan fazla kahve yahut kafein muadili tüketmemelerini önermektedir.

Gebelik öncesi multivitamin desteği birçok vakit tavsiye edilmektedir. Lakin bayan ve erkekte kısırlık nedenine yönelik standart multivitamin içeriğine ilaveten kimi adjuvan (ek tedavi) kullanımı gerekebilmektedir. Bayanda androjen(DHEA, testesteron gibi) ve Antioksidan(Koenzim Q10) kullanımının yumurta kalitesi üzerine artırıcı istikamette tesiri olduğuna inanılmaktadır. Erkekte de sperm DNA hasarını azaltıp sperm kalitesini artırmaya yönelik antioksidan takviyesi(L Karnitin gibi) birden fazla vakit önerilmektedir.

Stres, bireyin üreme potansiyelini çeşitli sistemler yoluyla, hormon sistemi, santral hudut sistemi ve bağışıklık sistemini etkileyerek azaltabilir. Fizyolojik olarak kronik gerilime maruz kalma üreme performansını etkilerken, akut gerilim bilhassa ovulasyon devrinde istenmeyen durumlar ortaya çıkarabilir.Stres, hipotalamustan gonadotropin hormonu (GnRH) salgılanmasını, hasebiyle hipofiz bezinden lüteinleştirici hormon(LH), folikül uyarıcı hormon(FSH) ve yumurtalıklar tarafından da östrojen hormon salınımını azaltır. Bu durumun doğurganlık üzerinde olumsuz sonuçları olmaktadır. Bu nedenledir ki gerilimle başa çıkmak çok değerlidir. Akupunktur, yoga, masaj, meditasyon, yürüyüş, günlük tutma üzere aktiviteler gerilimle başa çıkabilmenizde size yararlı olabilecek aktivitelerdir.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı