Kütüphane Günleri’nde gündem: ‘Cumhuriyetin Düşünsel ve Siyasal Yaşamı’

Nilüfer Belediyesi’nin Cumhuriyetin 100 yılı aktiflikleri kapsamında düzenlediği Kütüphane Günleri’nde muharrir ve akademisyenler, ‘Cumhuriyetin Düşünsel ve Siyasal Yaşamı’nı anlattı.

Nilüfer Belediyesi Kütüphane Müdürlüğü tarafından düzenlenen ‘Cumhuriyet ve…’

temalı Kütüphane Günleri, atölye çalışmaları ve söyleşilerle devam ediyor. Akkılıç

Kütüphanesi’nde yapılan söyleşide bu kere; ‘Cumhuriyetin Düşünsel ve Siyasal Yaşamı’ ele

alındı. Muharrir Emel Akal ve Tanıl Bora ile akademisyenler Fatmagül Berktay ve Mete Kaan

Kaynar’ın konuşmacı olarak katıldığı söyleşiyi, Nilüfer Belediye Lideri Turgay Fazilet, eşi

Zeynep Terzioğlu Fazilet ve çok sayıda iştirakçi izledi.

Yazar Emel Akal’ın Cumhuriyetin kuruluş sürecinde Bolşevik tesirini ve bunun

kazanımlarını anlattığı söyleşide, akademisyen Mete Kaan Kaynar da Cumhuriyet fikrinin

oluşumu konusunda paylaşımlarda bulundu. Cumhuriyetin 1923’te ilan edildiğini anımsatan

Kaynar, dünden bugüne gelinen bir süreç olmadığının altını çizdi. Bu sürecin Mustafa Kemal

Atatürk’ün Anayasa değişikliği ile insanların öğrendiği vakit dilimi olmadığını belirten

Kaynar, “29 Ekim 1923’teki meclis tutanaklarına baktığımızda Cumhuriyetin ilanının ilk

görüşme unsuru olarak bile gündeme gelmediğini görürüz. Bu cumhuriyetin

önemsizliğinden değildir. Birçok bahis tartışılır. Yaklaşık 3 husus tartışılır. 4’üncü husus olarak

Cumhuriyetin ilanı gündeme geldiğinde yaklaşık 4-5 kişi kelam alır ve çabucak hemen hepsi

rejimin isminin konması, yani çocuk esasen doğmuştur. 1920’de ‘Biz bunun ismini şimdi

koyuyoruz’ üzere sözlerle Cumhuriyetin kuruluşunun mecliste tartışıldığının altını çizmek

gerekiyor” diye konuştu. Nutuk’un akabinde Mustafa Kemal Atatürk’ün ‘Tek Adam’

döneminin başladığını söyleyen Kaynar, bu süreci satranç oyununa benzeterek aktardı.

Satrançta en fonksiyonsuz taşlardan birisinin şah olduğunu anlatan Kaynar, “Dizildiği yer itibariyle

oyunun birinci açılışında bile hareket etme imkanı yoktur. Hareket kabiliyeti piyondan hallicedir

ama oyun şahın etrafında döner. Mustafa kemal’in tek adamlığını anlarken, bu şah örneği de

önemlidir. Şahla oynanmaz, oyun şahın etrafında döner. Bu ince bir detaydır ve Mustafa

Kemal’in tek adamlığını hoş de çizer” dedi.

Cumhuriyeti kutlamak denildiğinde birden fazla vakit devletin kutlandığını lisana getiren

Yazar Tanıl Bora ise, Türkiye’de Cumhuriyetçilik fikrinin, devletin bekası, milliyetçilik ve

laisizm fikrine dayandığını tabir etti. Cumhuriyeti yurttaşlık olarak özetleyen Bora,

“Yurttaşların belirleyici olduğu, ısrarla altını çiziyorum eşit ve siyasi olarak reşit kabul edilen

yurttaş toplumunun siyasete istikamet verdiği bir ülkü. Çok güçlü bir ülkü bu. Cumhuriyetçilik ve

demokrasinin birbirini denetlemesine hemhal olmasına sahiden muhtacız. Cumhuriyetin

100 yılında temel muhtaçlık bu üzere geliyor. Bunun formülü de demokratik Cumhuriyet”

şeklinde konuştu.

Akademisyen Fatmagül Berktay ise laiklik ve bayanlarından kazanımlarından bahsetti.

Kadınların özgürleşmesinin bütün toplumsal hayatı dönüştürecek nitelikte olduğunu

vurgulayan Berktay, bu yüzden ataerkil sistemin avantajlı öznesi ve bekçisi olan erkeklerin

endişelendiğini kaydederek, “Şer’i bir toplumdan laik bir topluma geçilmesi tabi ki büyük bir

alt üst oluş. Gerçekten erken Cumhuriyet periyodunda laikleşen bayanlara tango denirdi. Bugün

de tıpkı bayanlara sürtük deniyor. Hepsinde bayanları zapturapt altına almak denetlemek

amacıyla tıpkı kaygı ve kaygının sözü, ‘Ya yoldan çıkarlarsa’. Bence son kertede

Müslüman coğrafyada İslamcılar ile laikler ortasındaki uğraş ahlaki davranışın sınırlarının

kim tarafından belirleneceğine dayanacak” diye konuştu.

Soru karşılık kısmının akabinde Nilüfer Belediye Lider Yardımcısı Remzi Çınar,

konuşmacılara birer plaket verdi.‘Cumhuriyet ve…’ başlığı altında organize edilen Kütüphane

Günleri Programı kapsamında Program Danışmanı Murat Sevinç de, öğrencilerle bir araya

gelerek, ‘Anayasa ve Demokrasi’ bahisli bir atölye çalışması gerçekleştirdi. Üçevler

Kütüphanesi’ndeki tertibe Özel 3 Mart Anadolu ve Fen Lisesi’den 25 öğrenci katıldı.

Program sonunda Sevinç’e plaket, öğrencilere de iştirak dokümanı verildi.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı