EÜ’den dış mekan süs bitkilerinde ürün kayıplarını önleyici proje

Ege Üniversitesi (EÜ) Ziraat Fakültesi Bitki Muhafaza Kısmı öğretim üyesi Prof. Dr. Figen Yıldız danışmanlığında, EÜ Fen Bilimleri Enstitüsü Araştırma Vazifelisi Çiğdem Özkan Kahraman tarafından yürütülen “İzmir vilayetinde Kimi Çalı Formlu Dış Yer Süs Bitkilerinde Sorun Olan ve Morfolojik Tanısı Yapılmış Phytophthora Tiplerinin Moleküler Olarak Tanılanması ve Savaşımı Üzerine Araştırmalar” başlıklı proje, TÜBİTAK 1002-A süratli takviye programı kapsamında desteklenmeye hak kazandı. Proje ile İzmir’de dış yer süs bitkilerinde sorun olan “Phytophthora” cinsleri ile çabaya katkı sağlayacak.

Proje takımını tebrik eden Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, projeyi gerçekleştiren grubu tebrik etti. Prof. Dr. Budak, “Değerli akademisyenlerimizin bilim dünyasına kazandırdıkları bu projenin çıktıları daha sonra yapılacak çalışmalar için araştırmacılara ışık tutacak. Bu çalışmadan elde edilen bilgiler, yeni projelerin yapılmasına da imkan sağlarken, üreticilere uygulanabilir pratik tahliller de sunacak. Proje takımına bundan sonraki çalışmalarında muvaffakiyetler diliyorum” dedi.

Bitki hastalıkları ekonomik seviyede eser kayıplarına neden oluyor

Proje hakkında bilgi veren Prof. Dr. Yıldız, “Süs bitkileri üretiminin Tarımın ve bitkisel üretimin bir kolu olan Dünyada AB ülkeleri başta olmak üzere, Türkiye’de de iktisada büyük katkı sağlamaktadır. Süs bitkileri kullanım hedeflerine nazaran; kesme çiçek, iç yer süs bitkileri, dış yer süs bitkileri ve doğal çiçek soğanları olarak dört farklı kümeye ayrılmaktadır. Bu gruplandırma içinde dış yer süs bitkileri Türkiye’de alan kullanım bakımından birinci sırada yer almaktadır. Dünyada ve Türkiye’de birçok kültür bitkisinde olduğu üzere dış yer süs bitkisi yetiştiriciliğinde de bitki hastalıkları ekonomik seviyede eser kayıplarına neden olmaktadır. Dış yer süs bitkilerinde görülen hastalıklar içinde en fazla kayıplara neden olan etmen kümesini kök ve kök boğazı çürüklüklerine neden olan Phytophthora tipleri oluşturuyor” dedi.

 Phytophthora kök ve kök boğazı çürüklüklerinin dış yer süs bitkisi çeşitleri üzerinde son derece yıkıcı tesirler yarattığını söyleyen Prof. Dr. Yıldız, “Phytophthora, bilhassa ekonomik değere sahip ağaç ve çalı üzere bitki kümelerinde sararma, solma, kuruma, gelişim geriliği ve vefat belirtileri üzere belirtilerle birlikte önemli kayıplara neden olmaktadır. Kök ve kök boğazında çürüklük meydana getiren bu etmenlerin toprak kaynaklı olması, uğraşının öteki etmen kümelerine nazaran daha sıkıntı olması, değişen etraf ve iklim şartları altında yayılımlarının süratli olması üretimi büyük ölçüde sonlandırmaktadır. Üretimde önemli randıman kayıplarına neden olan bu tipler için yapılacak çalışmalarda birinci muvaffakiyet, surveyler sonrasında yapılacak yanlışsız morfolojik ve moleküler tanılama ile mümkündür.

Proje, üreticilere uygulanabilir pratik tahliller sunacak

Bu çalışmada İzmir ili hudutları içinde dış yer süs bitkilerinin ağır olarak yetiştirildiği ilçelerde kök ve kök boğazı çürüklüğüne neden olan ve morfolojik tanısı yapılmış Phytophthora tiplerinin moleküler olarak tanılanması, elde edilen izolatların patojenisite testi ile virulensliklerinin belirlenmesi, moleküler karakterizasyonunun yapılması ve en virulent bulunan izolatlara karşı kimyasal ve biyolojik fungisitlerin denenerek etkililiğinin ortaya konmasını amaçlıyoruz. Ayrıyeten bu çalışma, çalı formlu dış yer süs bitkilerinde Phytophthora etmenlerinin saptanması ve çaba imkanlarıyla ilgili kapsamlı bir çalışma bulunmaması sebebiyle, kelam konusu bölgede üreticilere pratikte uygulanabilir tahliller sunmayı hedefliyor” diye konuştu.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı