Egeli akademisyenler zelzelenin biyopsikososyal süreçlerini

araştıracak

 Ege Üniversitesi (EÜ) Atatürk Sıhhat Hizmetleri

Meslek Yüksekokulu öğretim üyesi Doç. Dr. Süreyya Gümüşsoy’un

yürütücülüğünü üstlendiği “Kahramanmaraş Merkezli Zelzelelerde Enkaz

Altından Çıkartılan Bireylerin Tecrübeleri ve Biyopsikososyal Gereksinimlerinin

İncelenmesi” isimli projesi TÜBİTAK tarafından desteklenmeye uygun

bulundu. Projede, Doç. Dr. Gümüşsoy ve grubu, sarsıntıda enkaz altında kalan

bireylerin, zelzele süreci ve sonraki vakitlerde yaşadıkları tecrübeleri ile

biyopsikososyal ihtiyaçlarını kıymetlendirecek.

Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak, Doç. Dr. Süreyya

Gümüşsoy ve takımını makamında ağırlayarak tebrik etti. Prof. Dr. Budak,

“Ülkemiz, merkez üssü Kahramanmaraş olan ve pek çok ili etkileyen tarihinin

en büyük felaketlerinden birini yaşadı. Acısını hala yüreklerimizde

hissettiğimiz bu büyük felaketin doğurduğu sonuçlar için çalışmalarımızı ve

desteklerimizi daima sürdürdük. Bu mevzuda üniversitemiz öğretim üyesi Doç. Dr.

Süreyya Gümüşsoy ve grubu, gerçekleştirdikleri proje ile sarsıntıda enkaz altında

kalan bireylerin, zelzele süreci ve sonraki vakitlerde yaşadıkları deneyimleri

analiz edecek. Hocalarımızı böylesi hassas bir bahse gösterdikleri ehemmiyet için

tebrik ediyor, çalışmalarında muvaffakiyetler diliyorum” dedi.

“Uluslararası literatürde hayli hudutlu sayıda çalışma var”

Depremlerin ülkemizi en çok etkileyen doğal afetlerin başında geldiğini

ifade eden Doç. Dr. Gümüşsoy, “Ülkemizde 6 Şubat 2023 tarihinde Türkiye’nin

Güneydoğu kısmında iki yıkıcı zelzele meydana gelmiştir. Sarsıntılar, Doğu

Anadolu Fay Zonu boyunca, Maraş Sismik Boşluğu olarak bilinen bariz bir

sismik boşluk içinde yahut yakınında meydana gelmiştir. Birinci büyük ve yıkıcı

depremin büyüklüğü Moment magnitüd ölçeği 7,7 iken oburunun büyüklüğü 7,5

olarak hesaplanmıştır. Bu yıkıcı zelzeleler ortasında 6,7’lik büyük bir artçı

deprem ile birkaç artçı zelzele meydana gelmiştir. Yaşanan bu deprem

büyüklük ve etkilediği alan açısından bakıldığında yakın tarihte eşi benzeri

olmayan afetlerden biri olarak değerlendirilmiştir. Yaşanan depremler

sonucunda 48 binden fazla insan hayatını kaybetmiş, yarım milyondan fazla

bina hasar görmüş, bağlantı ve güç altyapısı ziyan görmüş ve kıymetli maddi

kayıplar oluşmuştur” dedi.

Afetlerin toplumdaki her birey üzerine farklı tesirleri olduğunu söyleyen

Doç. Dr. Gümüşsoy, “Depremler toplum üzerinde büyük kayıplara neden

olmakla birlikte toplumdaki her birey, sarsıntı sırasında ve sonrasında farklı ayrı

etkilenmektedir. Her birey sarsıntı meydana geldiği vakitten kurtarma 

aşamasına kadar farklı sıkıntı durumlar yaşamaktadır. Afetlerin toplumdaki bireyler

üzerine farklı tesirleri vardır. Bu tesirler sıhhat, toplumsal, ekonomik ve ruhsal

travmalar olarak söz edilebilir. Hem ulusal hem de milletlerarası literatür

kayıtları incelendiğinde bu alanda yapılmış sonlu sayıda çalışmanın olduğu

ancak sarsıntılardan sonra birçok kişinin enkaz altında kalıp önemli boyutlarda

hem psikososyal problemler hem de bedensel sıhhat meseleleri yaşadıkları

bilinmektedir. Enkaz altında kaldıkları müddet boyunca yaşadıkları, düşündükleri,

hissettikleri ve kurtarıldıktan sonraki süreçte de birebir halde yaşadıkları,

düşündükleri ve hissettikleri, çok ağır ruhsal travmaları ve hastalık boyutuna

varabilecek sıhhat sıkıntılarını da beraberinde getirme mümkünlüğü hayli fazladır.

Bu nedenle bu hassas kümenin tıbbi tedavisi yanında biyopsikososyal destek

tedavisi ve ruhsal sıhhat durumlarının tespiti de epeyce önemlidir” dedi.

Doç. Dr. Gümüşsoy proje ile birlikte yapacakları araştırmada merkez üssü

Pazarcık ve Elbistan olan zelzelede enkaz altında kalan bireylerin, deprem

süreci ve sonraki vakitlerde yaşadıkları tecrübeleri ile biyopsikososyal

gereksinimlerinin değerlendirileceğini tabir etti.

Yürütücülüğünü Doç. Dr. Süreyya Gümüşsoy’un üstlendiği projede

Atatürk Sıhhat Hizmetleri Meslek Yüksekokulu öğretim üyesi Doç. Dr. Ali

Ekşi, Öğr. Gör. Dr. Bektaş Sarı, EÜ Unsur Bağımlılığı, Toksikoloji ve İlaç

Bilimleri Enstitüsü Öğr. Gör İnci Derya Yücel araştırmacı olarak; Afet Tıbbı

Doktora Öğrencisi Paramedik Yazgül Polat ise bursiyer olarak yer alıyor.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı