Son yıllarda giderek yaygınlaşan hareketsiz ömür, fazla kilo, bilgisayar karşısında geçirilen uzun saatler ve masa başında yanlış oturma durumu derken, bel ağrısı çekenlerin sayısı süratle artıyor. Ülkemizde bel ağrısı şikayeti nedeniyle tabibe başvurma oranı baş ağrısından sonra ikinci, cerrahi olarak tedavi edilme açısından üçüncü sırada yer alıyor. Her bel ağrısının bel fıtığı manasına gelmediğini belirten Acıbadem Fulya Hastanesi Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı, Spor Tabibi Prof. Dr. Tolga Aydoğ “Yapılan çalışmalar, bel ve uzunluğunda saptanan her fıtıklaşmanın bel-boyun ağrısı yapmadığını, hasebiyle MR’da saptanan her fıtığın tedavi gerektirmediğini ortaya koymuştur. Buna rağmen tedavi gerektiren bel fıtığında, uygulanan çeşitli formüllerle yüzde 90-95 oranında cerrahiye gerek kalmadan muvaffakiyet sağlanabilmektedir. Şahısların birtakım yanlış davranışları ve alışkanlıkları da bel fıtığı riskini artırdığı üzere, tedaviyi de olumsuz etkileyebilmektedir” diyor. Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı, Spor Doktoru Prof. Dr. Tolga Aydoğ, bel fıtığında en sık yapılan yanlışları anlattı, kıymetli ihtarlar ve tekliflerde bulundu. 

Yatak istirahatine karşın oturmak!

Bel fıtığı hastalarında en çok gözlemlenen yanlışlardan biri; hekimin yatak istirahati vermesine karşın, oturmaya devam etmek oluyor. Meğer oturmak, yatak istirahatinin yerini tutmuyor. Prof. Dr. Tolga Aydoğ “Oturan bir bireyde disk üzerine düşen basınç oturma ve bilhassa oturup yanlara eğilme sonucu önemli bir formda artar. Bu nedenle hastaya verilen istirahat mühletince kişi oturarak istirahat etmek yerine yatarak istirahat etmelidir. Oturmak istediği vakitlerde da bel boşluğunu destekleyen bir yastıkla bunu yapmalıdır” diyor. 

Kilo vermeye itina göstermemek

Fazla kilonun bel ağrısını artırdığı üzere, ağrının oluşumuna da neden olabildiğini vurgulayan Prof. Dr. Tolga Aydoğ, buna rağmen fazla kilolarından kurtulmak için kâfi ihtimam gösterilmemesinin de en sık yapılan kusurlar ortasında olduğunu söylüyor. Bel ağrısı olan hastanın aktivite seviyesindeki azalışa bağlı olarak kilo alımının hızlanabileceğini belirten Prof. Dr. Tolga Aydoğ, bu nedenle istirahatin ve denetimli hareketin kıymetli olduğu birinci günlerde gerekirse diyetisyen takviyesi alınmasının kıymetli olduğunu vurguluyor.  

‘Çivi çiviyi söker’ diyerek zorlayıcı egzersizler/sporlar yapmak

Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Uzmanı, Spor Doktoru Prof. Dr. Tolga Aydoğ öne çıkan yanlışlardan birini şöyle açıklıyor: “Bel fıtığının tedavisinde idman çok değerli yer fiyat. Bu bağlamda bel ve kalça etrafı kısa kasların uzatılması, zayıf kasların kuvvetlendirilmesi, genel kondisyonun artırılmasına itina gösterilmelidir. Lakin zorlayıcı hareketlerden uzak durulmalıdır zira zorlayıcı hareketler kaslarda daha büyük kuvvet artışı yapabilse de bunlar disk üzerine düşen basıncı artırıp sorunun daha da artmasına neden olabilir. O yüzden kişinin fizikî durumuna nazaran âlâ planlanmış bir antrenman planı yapmak çok değerlidir.”

Hiç kalkmadan uzun müddet yatmak

Akut gelişen bel fıtığının tedavisinde disk üzerine düşen basıncı azaltmada yatak istirahati elbet çok kıymetli bir yer tutuyor fakat dikkat! Hiç kalkmadan çok uzun müddet yatmak kaslarda kuvvetsizliğe, eklemlerde hareket kısıtlılığına yol açıyor. Prof. Dr. Tolga Aydoğ bundan ötürü yatak istirahatinin bir haftayı geçmemesi gerektiğini söylüyor.   

Sigara içmeye devam etmek

Sigaranın genel beden sıhhati için kanıtlanmış ziyanları, bel fıtığında da kendini gösteriyor. Sigara içmenin disk kanlanmasını bozarak bel fıtığı riskini artırabildiğini ve tedaviyi olumsuz etkileyebildiğini belirten Prof. Dr. Tolga Aydoğ, sigaranın yol açtığı öksürük nedeniyle de bel fıtığına yer hazırlayabildiğine dikkat çekiyor. 

Sert yatak yerine yerde yatmak 

Sert yataklarda yatmak bel fıtığı tedavisinde hala kabul görse de bu, sert zemine/yere yatılması manasına gelmiyor. Yere yatıp- kalkma sırasında belin istenmeyen zorlayıcı konumlara gelebilmesinden ötürü yere yatmaktan kaçınmak gerektiğini belirten Prof. Dr. Tolga Aydoğ “Yerde değil, olağan yükseklikte sert yatağı tavsiye ediyoruz. Günümüzde beden biçimini alan ‘visko’ yataklar geliştirilmeden evvel bel fıtığında hastaların sert yataklarda yatması gerektiği görüşü genel kabul görüyordu. ‘Visko’ yataklar çıktıktan sonra artık vilayetle de sert yataklar değil, hastanın rahat ettiği yatağın hakikat olduğu genel kabul görmektedir. Akut gelişen bel ağrısında birinci tercih sert yataklar olsa da kronik devirde rahat edilen yatak yanlışsız yataktır, diye düşünmekteyiz” diyor. 

Uzman olmayanlara başvurmak

Prof. Dr. Tolga Aydoğ, bel ağrısı çekenlerin ve MR’ında bel fıtığı saptananların en sık yaptığı yanlışlardan birinin de kulaktan dolma bilgiler ve tekliflerle hareket etmeleri olduğunu belirterek “Çevredekilerin ‘aynı sorun bende de vardı yahut bir yakınım şu bireye gitti belini çektirdi, iki büklüm gitmişti sapasağlam ayrıldı” üzere kelamlarıyla doktora değil işin uzmanı olmayan şahıslara yönelinmesi sonucu kalıcı sakatlıklar ortaya çıkabiliyor” uyarsında bulunuyor. 

“Bel fıtığı ameliyatı oldum, bir daha tekrarlamaz” diye düşünmek

Bel fıtığı ameliyatı sonrası günlük hayatta kimi kurallara dikkat edilmediğinde fıtık sorunu birebir düzeyden yahut diğer bir düzeyden tekrarlayabiliyor. Bu nedenle kişinin bel fıtığı nedeniyle ameliyat olsa da omurgasını korumak için genel kurallara uyması ve antrenmanlarla omurga etrafında kâfi esneklik ve kuvvete ulaşmaya, genel kondisyonunu artırmaya ihtimam göstermesi gerekiyor. 

Bel açısından gerçek ergonomik hareketleri öğrenmemek

Ağır kaldırma ve zorlayıcı fizikî hareketler yapma hem bel ağrısını hem de bel fıtığı riskini artırıyor. Prof. Dr. Tolga Aydoğ günlük hayatta bilinçsizce yapılabilen kimi hareketlerin bel fıtığına davetiye çıkarabileceğini belirterek şu tekliflerde bulunuyor; 

• Yerden bir şey almak için belden eğilmek yerine dizlerinizi bükün. 
• Market/pazar alışverişi poşetlerini tek elde değil, iki ele eşit dağıtarak taşıyın.
• Otururken bel boşluğunu destekleyici yastıkla doldurun.
• Bar koltuğu üzere çok yüksek yerlere yahut yere oturmaktan kaçının.
• Baş üzeri bir şeyi rafa/dolaba yerleştirirken uzanmak yerine basamak kullanın.
• Uzun periyodik oturarak çalışıyorsanız en geç her saat başı kalkıp dolaşın. Çünkü; her saat başı kısa müddetli dolaşma; bel omurlarının, bel etrafı bağ ve kasların ayrıyeten disklerin sıhhati açısından çok değerli.

Ameliyatı tek deva olarak görmek 

Bel fıtığında ameliyatın son deva olması gerektiğini belirten Prof. Dr. Tolga Aydoğ, ameliyat gerektiren durumları; ‘bacaklarda kuvvet kaybı, idrar ve gaitayı tutamama ve yapılan her cins tedaviye karşın bel ağrılarının devam etmesi’ olarak sıralıyor. Ameliyat öncesi uygulanan metotlarla yüzde 90-95 oranında muvaffakiyet sağlanabildiğini belirten Prof. Dr. Tolga Aydoğ şöyle konuşuyor: “Bel fıtığı; çok uzun mühlet olmayan istirahat, ağrı kesici, kas gevşetici ve steroid olmayan antiinflamatuar (bazen steroid) ilaçlar, idman, görüntüleme dayanaklı bele yapılan enjeksiyonlar (transforaminal / epidural enjeksiyonlar), bel korseleri, elle tedavi (manüpilasyon/kayropraksi) sıcak uygulama ve fizik tedavi üzere prosedürlerde yüzde 90-95 oranında tedavi edilebilir. Bel fıtığı hastasında genelde tek bir tedavi seçerek uygulamak yerine bütüncül yaklaşıp, birçok tedaviyi birlikte uygulamak çok daha yanlışsız bir tedavi biçimidir.”

 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı