Her annenin sütü bebeğine özeldir. Mucizevi bir besin olan anne sütüyle bebeğinizi beslemeniz bağışıklığından gelişimine kadar son derece kıymetlidir. Zira anne sütü yalnızca bebeğinizin besin muhtaçlığını karşılamaz bununla birlikte hastalıklara karşı da korur. Bilhassa doğumun birinci haftası ağız sütü olarak da bilinen kolostrum denilen anne sütünü bebeğinizin emiyor olması çok değerli. Tüm sıhhat örgütlerinin belirttiği üzere birinci altı ay anne sütü hatta mümkünse bunu iki yaşına kadar, ek besin devrine geçtiğiniz vakitte sürdürüyor olmak çok değerli. Pekala anne sütünü bu kadar değerli kılan nedir? Liv Hospital Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Hilal Kızıldağ yanıtladı.
 

 

Bebeğin en yararlı besinidir
İlk kalp atışları, hissedilen hareketler… Beraberinde büyük bir memnunluk, heyecan, merak, korku, annenin doğacak çocuğu için en yararlı olma çabaları… Anne sütü tabiatın bize bizim de bebeğimize sunduğumuz bir armağanı.

 

Anne, rahmi ile bebeğinin büyüyüp gelişebilmesi için ülkü fizikî ortamı sağlarken plasenta aracılığı ile bebeğini besler. Bir taraftan içinde bebeği büyüyüp gelişirken bir taraftan da doğacak bebeğinin dünyada gelişimine dayanak olacak biçimde bedeninde hazırlıklar yapar. Göğüs dokusu gebelik mühletince süt üretebilir olgunluğa erişir ve doğum ile anne bebeğini emzirmeye başlar.

 

Her annenin sütü bebeği için idealdir

Bebeğin; gebelik haftasına, takvim yaşına, gün içindeki vakit dilimine, emzirmenin başında yahut sonunda olunmasına göre anne sütünün içeriği anneden anneye değişkenlik göstermektedir. Bu yüzden de her annenin sütü bebeği için eşsizdir.

Kolostrum olgun sütten farklıdır

Doğumdan çabucak sonra ortalama birinci beş gün boyunca salgılanan süt kolostrumdur. Halk ortasında ağız sütü olarak da bilinir. İçeriği, rengi ve kıvamı olgun sütten farklıdır. Protein ve enfeksiyonlardan gözetici antikorlar açısından epey zengindir. Rahimde korunaklı ortamından ayrılan bebeği dünyaya hazırlar. 

Bağışıklık sistemini geliştirir

Anne sütü yalnızca bebeğin besin gereksinimlerini karşılamaz. Birebir vakitte anti-mikrobiyal, anti-inflamatuar, immun düzenleyici hususlar, canlı hücreler içeren eşsiz bir bileşime sahiptir. Bunların tümü çocuğun bağışıklık sisteminin gelişmesine katkıda bulunur. 

Çalışmalar ve meta-analizler 6 ay boyunca sırf anne sütü ile beslenmenin alt teneffüs yolu enfeksiyonları, şiddetli ishal, orta kulak iltihabı ve obezite oranlarının azalmasıyla bağlantılı olduğunu göstermektedir.

 

Canlı bir sıvıdır
Anne sütü canlı bir sıvıdır. Bu yüzden anne sütü yapay besleyicilerle kıyaslanamaz. Anne sütünün en önemli hücresel bileşenleri makrofaj, lenfosit, nötrofil, epitelyal hücrelerdir. Çok şaşırtan bir biçimde embriyonik kök hücrelerine benzeri kök hücrelerin de bulunduğu gösterilmiştir. Bu kök hücreler, doku ve organ yenilenmesinde son derece kıymetli hücrelerdir. 

Anne sütünde bakterilerin varlığı 1970’lerden beri bilinmektedir. Lakin yeni kültür dışı tekniklerle çok çeşitli mikroorganizmaları içeren karmaşık bir sistem olarak anne sütü mikrobiyotası ortaya konmuştur. Bilhassa Bifidobakteri ve Laktobasillerin immün sistemin aktive edilmesi, patojenlerin inhibisyonu, sindirim sistemi enzimlerinin düzenlenmesi, alerjenlere tolerans gelişimi, mukozal büyüme için besin üretimi üzere işlevleri bulunmaktadır. 

 

Anne sütü epigenetik bilgi kaynağıdır

Son yıllarda anne sütünde mikro kesicikler içinde mikro-RNA varlığı gösterilmiştir. Mikro-RNA’lar tek iplikli küçük RNA molekülü tipidirler ve gen sözünün düzenlenmesinde rol oynarlar. Hücre döngüsü, hücre farklılaşması, büyüme, metabolizma, tümör oluşumu ve apoptoz (programlı hücre ölümü) üzere değerli fizyolojik süreçlerin denetiminde rol oynamaktadırlar.  Anne sütü mikro-RNA’larının bilhassa bebekte bağışıklık işlevinin gelişimi ve düzenlenmesiyle bağlantılı olduğu saptanmıştır. Anne, sütün içindeki mikro RNA’lar aracılığıyla yavrusunun genlerini ve gelişimini düzenler. 

 

Kanserden koruyucudur

Anne sütünde bulunan, süt şekerinin sentezlenmesine yardımcı olan, bu süt şekeri ile birlikte bebeğin rahat uyumasını ve geriliminin azalmasını sağlayan bir protein olan alfa-laktalbuminin bebeğin midesinde omega-9 yağ asidi ile birleşerek bedende farklı işlevler üstlenebildiği de rapor edilmiştir. Bu oluşan protein-lipid kompleksine Hamlet ismi verilmiştir. Yalnızca bebeğin midesinde oluşan bu kompleks yapının yaklaşık 40 farklı tipte tümör hücresine karşı savaş açarak öldürebildiği ve sağlıklı hücreleri ayırt edebilme yeteneğinin olduğu tespit edilmiştir. Anne sütünün bileşiminde bulunan alfa-laktalbumin üzerine yapılan çalışmalarda elde edilen sonuçlar, Hamlet proteininin doğal ve toksik olmayan bir düzenek ile tümör hücrelerini öldürdüğü, anne sütü ile beslenen çocuklarda ve annelerinde daha düşük kanser riski sağladığı tarafındadır.

 

Anne sütü üzerine yapılan her yeni çalışma ile anne sütü mucizesine yeni bilgiler eklenecektir. Mevcut bilgiler ışığında dahi eşsiz özellikleri olan anne sütü ile ömrün birinci 6 ayı boyunca sırf, 6. ay prestiji ile tamamlayıcı beslenmenin de eklenmesi ile en az 2 yıl ve daha fazla anne sütü ile beslenme önerilmektedir.

 

Bu yaklaşım bakanlığımız, Dünya Sıhhat Örgütü (WHO), Birleşmiş Milletler Memleketler arası Çocuklara Acil Yardım Fonu (UNİCEF), Amerikan Pediatri Akademisi (APA), Amerikan Doğum Uzmanları ve Jinekologlar Koleji (ACOG) tarafınca da desteklenmektedir.

 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı