Bilhassa büyük kentlerde birden fazla kişinin D vitamini olması gereken düzeyden düşük seyrediyor. Bunun nedenleri ortasında; güneş ışığından gereğince ve yanlışsız biçimde faydalanamamak, çocukluk periyodunda dışarıda oynamak yerine konutta tabletle vakit geçirmek, kapalı alanlarda saatlerce güneşten mahrum kalmak üzere birçok faktör yer alıyor. Ülkemizde D vitamini eksikliğinin görülme sıklığının önemli boyutlarda olduğunu belirten Acıbadem Kozyatağı Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Meltem Batmacı “Bölgelere nazaran değişmekle birlikte D vitamini eksikliği ülkemizde yüzde 50’nin üzerindedir. Tüm dünyada yaklaşık 1 milyar beşerde D vitamini eksikliği olduğu düşünülmektedir. Meğer bilhassa son yıllarda yapılan bilimsel çalışmalar D vitamininin bedende kemik sıhhatinden enfeksiyon hastalıklarını önlemeye, zihinsel gelişimden kanserde denetimsiz hücre çoğalmasının azaltılmasına dek kritik ehemmiyete sahip olduğunu gösteriyor” diyor. Yağda çözünen bir vitamin olan D vitamininin birtakım besinlerde bulunmakla birlikte çoğunlukla deride güneşin tesiri ile ortaya çıktığını belirten Dr. Meltem Batmacı “Halk ortasında ‘güneş vitamini’ de denilen D vitamininin besinlerden karşılanması ise günlük ihtiyacın yüzde 10-20’sidir. Yani dışarıdan destek edilmesi gerekir” diye konuşuyor. İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Meltem Batmacı D vitamini hakkında bilinmesi gereken 9 değerli noktayı anlattı, değerli ikazlar ve tekliflerde bulundu. 

 

Sayısız yararı var

D vitamininin bedenimizde kritik rol oynadığını belirten Dr. Meltem Batmacı şöyle konuşuyor: “Vücudumuzda kemik sıhhati açısından çok kıymetli. Kemik kırıklarını azaltıp kas liflerini koruyarak kas gücünü artırır ve bu da düşmelerden korur. Yapılan bilimsel araştırmalar; D vitamininin yeni tümör gelişimini (meme, yumurtalık, kolon, prostat ve öbür kanserler) ve var olan tümör büyümesini yavaşlattığını, kalp ve damar hastalıkları ile solunum sistemi hastalıkları riskini azalttığını göstermiştir. Damar sertliği ve yüksek tansiyon hastalığında düzenleyici olan D vitamini diyabet ve insülin direncine karşı da kıymetli rol oynar. Enfeksiyonların ve bağışıklık sistemi hastalıklarının tedavisinde tesirlidir. Bir araştırmaya nazaran, rastgele bir nedenle olan prematüre mevt riskinde D vitamini sayesinde yüzde 25 azalma saptanmıştır. Bunama riskinin de azaldığı görülmüştür.”

 

Gelişigüzel kullanımı zehirleyebilir! 

D vitamininin mutlaka bedendeki düzeyi belirlenip akabinde tabip teklifiyle kullanılması gerektiğini, aksi takdirde yarar yerine önemli ziyanlar verebileceğini vurgulayan Dr. Meltem Batmacı “Tedavi öncesinde ve sonrasında kesinlikle D vitamini seviyeleri görülmelidir. Yaş, cinsiyet, yaşanan coğrafya, eşlik eden hastalıklar, gebelik durumu hatta cilt rengi bile günlük D vitamini muhtaçlığını belirleyen ögelerdir. Bu nedenle D vitamini muhtaçlığı şahıstan bireye değişmektedir. Fazla alındığında D vitaminine bağlı zehirlenmeye neden olur, kanda kalsiyum seviyesi yükselir, kilo kaybı, sistemsiz kalp atımı, düşme sıklığında ve kemik kırık riskinde artış, damarlarda ve dokularda kireçlenme, kalp ve böbrek hasarı görülür” diyor. 

 

Dikkat! Ampul kırıp içmek!…  

İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Meltem Batmacı tabibe müracaattan, D vitamini muhtaçlığını bir anda karşılayabilmek için ampul kırıp içmek üzere bir yanlışa düşülmemesi gerektiğini belirterek şu ihtarlarda bulunuyor: “Yapılan çalışmalar da; yüksek dozda, uzun aralıklarla alınan D vitamini (ampul kırıp içmek, damlalıklı şişenin tamamını içmek gibi) ve düşük dozda, günlük alınan D vitamini (günlük ya da haftalık kullanılan damla, tablet, kapsül formunda D vitamini) kıyaslandığında ikinci gruptakilerin sağlıklı ve D vitamini seviyelerinin daha yüksek olduğunu ortaya koyuyor. D vitamini, fazla ölçülerde alındığında toksik tesirlere yol açtığı ve hayati riske bile neden olabildiği için, tabibe başvurarak kullanımından evvel bedendeki seviyesi saptanmalı ve sonrasında bireye uygun doz ve müddette alınmalıdır.” Dr. Batmacı ayrıyeten toplumda “Camın önüne oturup güneşlendiğimden D vitamini bol bol alıyorumdur” halinde yanlış bir niyet olduğunu belirterek “Camın, tül perdenin ya da kıyafetin gerisinden alınan güneşin, hiçbir yararı yoktur. Zira bu çeşitten kısıtlamalarda, D vitamini imalini sağlayan UVB ışınları cilde ulaşamaz” ikazında bulunuyor. 

 

D vitamini gereksinimi besinlerle karşılanamıyor! 

Somon balığı ve sardalya üzere yağlı balıklar, balık yağı, yumurta sarısı, sığır karaciğeri, mandıra eserleri ve tahıllarda D3 vitamini seviyesi daha fazla olurken; birtakım mantarlarda ve bitkisel kaynaklarda (bitkisel kaynaklı sütler, maydanoz, ısırgan otu vb), D2 vitamini  bulunuyor. Fakat besinlerle gereğince D vitamini almanın mümkün olmadığını belirten Dr. Meltem Batmacı “Bu nedenle istikrarlı diyet ve gerekli D vitamini ölçüsünün destek olarak alınması uygundur. 51-71 yaşları ortasındaki besin ve suplamentle D vitamini alımı 308 IU/gün saptanmış olup, yalnızca besin ile alınan D vitamini ise 140 IU / gün olarak saptanmıştır ki günlük doz ihtiyacı düşünüldüğünde birçok insanın, günlük asgarî gereken dozu bile alamadığı aşikardır” diyor. 

 

Bu şahıslarda D vitamini eksikliği daha fazla!

Süt, yumurta ve balık yemeyenlerde, laktoz intoleransı olanlarda, veganlarda, bağırsak, karaciğer ve böbrek hastalığı olanlarda, obezlerde, obezite ameliyatı geçirenlerde, siyahilerde, bağırsak operasyonu olanlarda, steroid, epilepsi ilaçları üzere birtakım ilaçları kullananlarda ve güneşten uzak kalanlarda D vitamini eksikliği daha fazla oluyor. 

 

Güneşten D vitamini açısından en yanlışsız biçimde faydalanmak için!

İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Meltem Batmacı, güneşten D vitamini manasında en hakikat formda faydalanabilmek için her gün kolları ve bacakları güneş ışınlarının dik geldiği saatlerde 15-20 dakikayı aşmamak üzere güneşlendirmek gerektiğini belirterek şöyle konuşuyor: “Vitamin D sentezi, güneşin UVB ışını tesiri ile ciltte başlar. Yaşanılan bölgeye nazaran, güneşe çıkılması gereken mühlet ve saat dilimi değişir. Ülkemizde 10:00-15:00 saatleri ortasında 15-20 dakika güneşlenme önerilir. Türkiye’de güneşe bağlı D vitamini sentezi Mayıs-Kasım ayları ortasında mümkündür. Fakat çok değerli bir nokta var ki asla unutulmaması gerekir; UV ışığına maruziyet cilt kanserine neden olur, bu nedenle çok güneşlenme önerilmez!” 

 

İki çeşit D vitamini bulunuyor

İki çeşit D vitamini olduğunu belirten Dr. Meltem Batmacı “Vitamin D2; bitkisel kaynaklıdır ve destek edilmiş besinler ile kimi suplamentlerde bulunur. Vitamin D3 ise; insan bedeninde ve hayvansal eserlerde doğal olarak bulunan formdur. D3 formu kandaki D vitamin seviyesini daha çok yükseltir ve bu aktif seviyesi daha uzun mühlet korur. Lakin kişinin muhtaçlığına nazaran kesinlikle tabip karar vermelidir” diye konuşuyor.

 

Bu etkenler D vitamini alımını önlüyor!

UVB ışınını azaltan ve hasebiyle D vitamin sentezini azaltan çok çeşitli faktör bulunuyor. Dr. Batmacı bu faktörleri şöyle sıralıyor: “Güneş esirgeyici kullanımı (faktör seviyesi 15 ve üzeri olan güneş hami krem D vitamini emilimini yüzde 90’dan fazla azaltır), tüm cildi kapatacak formda giyinmek, açık havada kısıtlı vakit geçirmek, koyu renkli cilt (melanin pigmenti, doğal güneş gözetici üzere davranır), ileri yaş, kapalı alanlarda daha fazla vakit geçirme, D vitamini sentezine katkıda bulunan organlarda işlev bozukluğu, kış mevsimi vb)” Dr. Batmacı güneşle sentezlenen D vitamininin birkaç ay yönetim edeceğini lakin sonrasında eksiklik ortaya çıkacağını bu nedenle nizamlı ölçümlerin yapılması gerektiğini söylüyor.  

 

Eksikliğinde bu sıkıntılar ortaya çıkabiliyor!

Vücuttaki D vitamini düzeyinin altı ayda bir denetim edilmesi gerekiyor. D vitamini eksikliğinde; kemik ve kas dokusunda zayıflama, kemik kırılganlığında artış, düşme sıklığında artış, kanda kalsiyum ve fosfor seviyesinde düşüklük, kalpte ritim sorunu, Osteomalazi (kemik yumuşaması) hastalığı, kalp krizi, inme ve kalp damar hastalıkları riski artıyor.  

 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı